Co to jest dysk SSD? Jak działa? Jakie są jego zalety?
Dyski SSD to półprzewodnikowe nośniki wykorzystujące pamięć flash. Są one znacznie bardziej podobne do pendrive’ów niż do tradycyjnych dysków twardych. Oferują również wyjątkowo szybkie prędkości odczytu i zapisu danych.
Warto pamiętać, że termin „dysk twardy SSD” nie jest technicznie poprawny. Jest to zafałszowanie, wynikające z niewiedzy użytkowników, którzy uważali, że dyski twarde są jedynym nośnikiem danych w komputerach. Reklamy, w których mówiono o szybkich dyskach SSD w laptopach, doprowadziły do pomylenia tych dwóch rodzajów dysków.
Dysk SSD składa się z płytki drukowanej (PCB), pamięci flash NAND, kontrolera pamięci, pamięci cache oraz złącza komunikacyjnego (SATA, M.2, PCIe). Każdy z tych elementów ma swoje zadanie i współpracuje ze sobą w celu przechowywania i przetwarzania danych.
Jak działają dyski SSD?
Dyski SSD działają w sposób podobny do pamięci operacyjnej RAM. Jednak pamięć flash w dyskach SSD może być odłączana od zasilania bez utraty danych. Za tę funkcję odpowiada bramka pływająca, która przechowuje elektrony i reprezentuje 1 bit danych. Dzięki temu odczyt danych z pamięci flash jest szybki i wydajny.
Jakie są zalety dysków SSD?
Dyski SSD oferują wiele korzyści, które są odczuwalne nawet dla osób niezaznajomionych z technologią:
- Zapewniają szybki dostęp do danych, nawet do 32 Gb/s w przypadku interfejsu PCIe x4.
- Przyspieszają pracę z często używanymi aplikacjami, dzięki uczeniu się ich kooperacji z użytkownikiem.
- Wspomagają pamięć RAM i są wykorzystywane przez programy graficzne do obliczeń.
- Są odporne na upadki i wstrząsy.
- Zużywają niewiele prądu, co jest korzystne dla użytkowników laptopów.
Jakie są prędkości odczytu/zapisu dysków SSD?
Dyski SSD oferują różne prędkości odczytu i zapisu danych w zależności od modelu. Prędkości te mogą sięgać nawet do 32 Gb/s. Ważne jest, aby dokładnie zapoznać się z parametrami technicznymi konkretnego modelu przed dokonaniem zakupu.
Jakie są rodzaje dysków SSD?
Wielu twierdzi, że dyski SSD osiągają coraz większe prędkości. Jednakże, to ogólne stwierdzenie nie odzwierciedla rzeczywistości. Maksymalna prędkość zapisu/odczytu danych jest określana przez standard dysku. Na rynku dostępne są różne rodzaje dysków SSD, takie jak:
- dyski SSD SATA III (2,5 cala)
- dyski SSD M.2 SATA
- dyski SSD mSATA
- dyski SSD PCIe NVMe 3.0 x2
- dyski SSD PCIe NVMe 3.0 x4
- dyski SSD PCIe NVMe 4.0 x4
- dyski SSD PCIe NVMe 4.0 x16
- dyski SSD PCIe NVMe 5.0 x4
Każda z tych grup dysków ma inną przepustowość. Najnowsze generacje osiągają wyższe prędkości, ale wszystko zależy od możliwości płyty głównej komputera lub laptopa.
Co może spowalniać dyski SSD?
Chociaż dyski SSD mają wysokie fabryczne prędkości, mogą działać wolniej w niektórych sytuacjach. Oto najczęstsze przyczyny spowolnienia pracy pamięci flash:
- Zapełnienie dysku SSD – ważne jest, aby zachować przynajmniej 30% wolnej przestrzeni, aby uniknąć opóźnień w procesach związanych z flashowaniem.
- Ograniczenie wydajności – najlepszy dysk podłączony do słabego procesora może nie osiągnąć pełnego potencjału.
- Niewłaściwe chłodzenie laptopa/komputera – dyski NVMe PCIe generują ciepło podczas pracy, więc jeśli chłodzenie jest niewystarczające, może to również wpływać na wydajność SSD.
- Brak aktualizacji sterowników dysku – warto regularnie aktualizować sterowniki dysku, aby zapewnić optymalne działanie.
W naszym poradniku pokazujemy jak dbać o dysk SSD.
Dysk SSD SATA, M.2 czy PCIe NVMe?
Różne interfejsy dysków SSD decydują o możliwości zamontowania ich w komputerach lub laptopach. Nie można zamontować dysku SATA III w gnieździe M.2, ani odwrotnie. Nawet jeśli złącza M.2 wyglądają podobnie do złączy PCIe NVMe, to nie oznacza, że będą obsługiwane przez system. Płyta główna musi mieć odpowiednie gniazdo.
SSD NVMe PCIe Gen 3., Gen. 4., czy Gen. 5?
Nowością w technologii dysków SSD jest rozwój standardu PCIe NVMe o coraz wyższych numerach generacji. Wyższy numer oznacza nowszą generację, co przekłada się na:
- Wyższe prędkości zapisu/odczytu danych.
- Konieczność posiadania kompatybilnej płyty głównej.
Należy również zwrócić uwagę na liczbę obsługiwanych linii PCIe w ramach danej generacji, oznaczaną jako x4 lub x16.
Który dysk SSD wybrać do laptopa?
Ze względu na różnorodność i dostępność na rynku, wybór dysku SSD dla laptopa może być trudny. Na co zwracać uwagę przy zakupie? Czy lepiej kierować się ceną, pojemnością czy wysokimi transferami danych? Należy również wziąć pod uwagę rodzaj pamięci NAND flash.
Obecnie nie wiele laptopów korzysta już z dysków SSD SATA III (2,5 cala), zastąpione przez bardziej kompaktowe dyski M.2. Należy jednak zawsze sprawdzić, co jest kompatybilne z danym urządzeniem.
Jak sprawdzić dysk SSD w laptopie?
Aby sprawdzić dysk SSD w laptopie, należy:
- Uruchomić Menedżer zadań, naciskając Alt+Ctrl+Del.
- Przejść do zakładki Wydajność i kliknąć na opcję Dysk.
- Sprawdzić typ dysku na dole strony, najedź kursorem myszy na nazwę dysku i zobacz, jakie informacje są wyświetlane.
Jak wybrać odpowiedni dysk SSD do swojego komputera?
Pierwszym krokiem przy wyborze nowego dysku SSD jest zidentyfikowanie aktualnie zainstalowanego modelu. Aby to zrobić, wystarczy skorzystać z Menadżera Urządzeń. Kiedy już poznasz dokładną nazwę, będziesz mógł przejść do kolejnego kroku.
Następnie musisz sprawdzić specyfikację techniczną swojej płyty głównej. W specyfikacji znajdziesz informacje o obsługiwanych formatach dysków SSD oraz złączach i interfejsach, które są kompatybilne ze Twoim sprzętem. Ważne jest również, aby dopasować format oraz typ interfejsu do aktualnie zainstalowanego dysku. Na przykład, jeśli Twój laptop obsługuje jedynie dyski SSD SATA III, to nie ma sensu szukać modelu innego formatu. W przypadku laptopów z interfejsem PCIe 3.0, należy pamiętać, że nie będą one w pełni kompatybilne z dyskami SSD PCIe 4.0.
Po ustaleniu powyższych informacji, należy zdecydować się na pojemność dysku oraz dostosować go do swojego budżetu. Jeśli brakuje Ci miejsca na dane, warto wybrać większą pojemność. Natomiast, jeśli zależy Ci na prędkości zapisu i odczytu, skoncentruj się na wybieraniu modeli o wyższych prędkościach. Jeśli oba parametry są dla Ciebie akceptowalne, ale Twój obecny dysk uległ awarii, można dokonać 1:1 podmianki na ten sam model.
Który dysk SSD jest odpowiedni dla komputera PC?
Jeśli posiadasz komputer stacjonarny, masz znacznie większą swobodę wyboru dysków SSD. Same możliwości obudowy nie ograniczają Cię tylko do portów na płycie głównej. Możesz zainstalować dyski SSD 2,5 cala (czyli dyski SSD SATA) w odpowiednio zaprojektowanych kieszeniach. Ponadto, sama płyta główna może obsługiwać kompaktowe, wyjątkowo szybkie dyski SSD.
Dodatkowo, komputer stacjonarny może mieć także heatsinki, czyli pasywne systemy chłodzenia wykonane z metalu, które pomagają obniżyć temperaturę dysku. Szczególnie w przypadku nośników M.2 NVMe PCIe o wysokich transferach danych, chłodzenie jest bardzo ważne. Niezwykle szybkie transfery danych mogą prowadzić do wzrostu temperatury komponentów, dlatego producenci starają się obniżyć temperaturę tak bardzo, jak to możliwe.
Niestety, w laptopach nie ma takiej możliwości montażu chłodzonych dysków SSD. Jednak w komputerach stacjonarnych zwykle jest dużo przestrzeni na tego rodzaju usprawnienia. Przed zamontowaniem dysku warto sprawdzić, czy radiator nie koliduje z innymi elementami wyposażenia, takimi jak pamięć RAM, chłodzenie CPU i inne.
Aby dokonać odpowiedniego wyboru dysku SSD dla komputera stacjonarnego, postępuj podobnie jak w przypadku laptopów. Sprawdź nazwę dysku w Menadżerze Urządzeń i skonsultuj się z specyfikacją swojej płyty głównej, gdzie znajdziesz szczegóły dotyczące obsługiwanych formatów i interfejsów.
Często zadawane pytania
Pytanie: Co to jest dysk SSD? Jak działa? Jakie są jego zalety?
Odpowiedź: Dysk SSD to półprzewodnikowy nośnik danych, który wykorzystuje pamięć flash. Działa podobnie do pamięci RAM, ale różni się tym, że pamięć flash w dyskach SSD może być odłączana bez utraty danych. Zalety dysków SSD to: szybki dostęp do danych, przyspieszenie pracy z aplikacjami, wspomaganie pamięci RAM, odporność na wstrząsy i niskie zużycie energii.
Pytanie: Czy dyski SSD można nazwać dyskami twardymi?
Odpowiedź: Nie, termin „dysk twardy SSD” nie jest poprawny technicznie. Dyski SSD są półprzewodnikowymi nośnikami danych, podobnymi do pendrive’ów, a nie tradycyjnymi dyskami twardymi.
Pytanie: Jak skonstruowany jest dysk SSD?
Odpowiedź: Dysk SSD składa się z płytki drukowanej (PCB), pamięci flash NAND, kontrolera pamięci, pamięci cache oraz złącza komunikacyjnego (SATA, M.2, PCIe). Każdy z tych elementów ma swoje zadanie i współpracuje ze sobą w celu przechowywania i przetwarzania danych.
Pytanie: Jak działają dyski SSD?
Odpowiedź: Dyski SSD działają podobnie do pamięci operacyjnej RAM. Pamięć flash w dyskach SSD może być odłączana bez utraty danych, dzięki bramce pływającej, która przechowuje elektrony i reprezentuje 1 bit danych. Dzięki temu odczyt danych z pamięci flash jest szybki i wydajny.
